Stilzwijgend Spreekverbod

Waarom we niet mogen zwijgen over wie we missen

Er moet me iets van het hart.
Iets wat ik vroeger ook niet wist.
Misschien is dit wel één van de moeilijkste dingen aan rouw:
hoe snel mensen wegkijken.

Een vluchtig “hallo”,
een afgewende blik.
Hopend dat er geen gesprek op gang komt.
Want dat zou ongemakkelijk zijn.

Je zal maar naast iemand wonen die zijn kind heeft verloren.
Of er collega van zijn.
Dan heb je het echt niet getroffen, toch?

Maar weet je…
Als we niet meer durven spreken over wie we missen,
verliezen we diegene twee keer.
De eerste keer aan de dood.
De tweede keer aan de stilte.

Want na het sterven komt het zwijgen.
Of moet ik zeggen het doodzwijgen.

En wie denkt er eigenlijk over na dat rouwenden niet alleen hun kind verliezen,
maar ook hun plek in het leven van anderen?

Relaties veranderen. Familie, vrienden, collega’s, buren ze schuiven op, zwijgen soms, trekken zich terug. Maar juist op het moment dat liefde, nabijheid en een luisterend oor het hardst nodig zijn, komt vaak de leegte.

Je zou kunnen zeggen dat rouwenden
een stilzwijgend spreekverbod krijgen opgelegd. Niet uitgesproken, maar heel erg voelbaar. En die werkt twee kanten op.

Wat men denkt dat goed is,
en wat werkelijk helpt,
ligt vaak mijlenver uit elkaar.

Begrijp me goed.
Ik weet dat het ongemakkelijk is om over verlies te praten.
Dat het kwetsbaar voelt.
Dat je bang bent iets verkeerds te zeggen.
Maar is zwijgen dan de oplossing?

Ontnemen we mensen van wie een kind is overleden ook hun stem?
Ze hebben al het ondenkbare verloren.
Moeten ze daarbovenop ook nog hun woorden verliezen? De ruimte om te spreken? De vrijheid om te voelen, zonder die ijzige stilte zodra hun kind wel ter sprake komt?
Want wie geen ruimte voelt om te spreken, leert ook zelf te zwijgen.

Terwijl erover praten juist is hoe ze liefhebben wat er niet meer is.

En ik weet het dondersgoed.
Rouwenden horen ongefilterd.
Ze voelen alles. Hun zenuwen liggen bloot.
Hun hart klopt op de buitenkant van hun borst.
En juist daarom mogen we die kwetsbaarheid niet uit de weg gaan.
Niet met stilte.
Niet met afstand.

Dit gaat niet eens alleen over rouw.
Dit gaat over hoe wij als samenleving omgaan met pijn,
met kwetsbaarheid, met alles wat niet perfect of oplosbaar is.

Dit is een maatschappelijk probleem.
Een collectieve verlegenheid
die vaak leidt tot een diepe eenzaamheid.
We zijn verleerd om bij verdriet te blijven zitten.
Om stil te zijn zonder te zwijgen.
Om te luisteren zonder te willen fixen.

Ik vind dat het tijd is om die stilte te doorbreken.
Voor iedereen die een geliefde moet missen.
Voor ieder kind dat niet meer genoemd wordt.
Voor elke ouder die overleeft.
Voor elk gesprek dat niet gevoerd werd.

Want stilte mag niet voelen als een oordeel.
En rouw geen reden zijn tot afstand.
We mogen leren om weer nabij te zijn.

Met woorden, met aandacht, met aanwezigheid en liefde.

Gelukkig zijn er ook familie, vrienden, buren of collega’s die juist dichterbij schuiven.
Soms ontstaan onverwachte verbindingen, verdiepen oude banden zich,
of komen er nieuwe mensen op je pad die blijven ook als het stilvalt.

Er is geen goed of fout, Alleen de moed om te blijven noemen wie we missen.
De moed om elkaar vast te houden als woorden tekortschieten,
Om niet weg te kijken, maar naast elkaar te blijven staan,
Te blijven spreken, luisteren en liefhebben,
Zodat niemand twee keer hoeft te verliezen.
Zodat niemand een stilzwijgend spreekverbod krijgt opgelegd.
Zeker niet wanneer de stilte het hardste brult om gezien te worden.